Avrupa gaz hattı yarışını Türkiye kazanacak

Reuters'ın analizine göre, Avrupa doğalgaz boru hattı yarışında kazanan Türkiye olacak.

Reuters

LONDRA - Rusya ve Azerbaycan, Türkiye'den ve karasularından geçecek boru hatlarıyla Avrupa'ya doğalgaz ihracı için müzakereler yaparken, Türkiye 2012 yılında Avrupa'nın doğalgaz altyapısına ilişkin önemli gelişmelerden kazançlı çıkacak taraf olacak.

Azerbaycan, Şah Deniz II gaz projesini kimin kazanacağını Nisan ayında açıklayacak. Avrupa'ya yılda 10 milyar metreküp gaz taşıyacak bu projenin yönetiminde BP ve Statoil var. Şah Deniz gazı için Nabucco, TAP ve ITGI projeleri rekabet içinde.

Ayrıca Rus şirketi Gazprom da yılda 63 milyar metreküp doğalgazı Avrupa'ya ulaştıracak olan büyük Güney Akım boru hattı projesini sürdürüyor.

Bu gelişmelerin sonucu nasıl olursa olsun, hepsinin geçeceği güzergah olan Türkiye, kârlı geçiş ücretleri ve yeni tedarik kaynakları elde ederek kazançlı çıkacak.

Analistlere göre Türkiye, Rusya, Avrupa ve Azerbaycan'la oturduğu müzakere masasında konumunu iyi belirledi ve projelerin başarı ya da başarısızlığı muhtemelen Türkiye'nin vereceği kararlara bağlı olacak.

'TÜRKİYE KARTLARINI İYİ OYNUYOR'
Şah Deniz projesi için gaz piyasasına danışmanlık yapan Baker Botts hukuk firmasının ortaklarından Steve Wardlaw, "Galiba Türkiye doğalgazda kartlarını çok iyi oynuyor. Şansı yüksek olan tarafları seçiyor ve bir konuda harekete geçmeye ne zaman karar vereceğini iyi biliyor. Nabucco'nun epeyce marjinal bir proje olacağını zaten biliyorduk. Nabucco gazı almak isteyenlerin hazırladığı bir proje oldu; halbuki Güney Akım gaza sahip olanların projesi" dedi.

Türkiye Aralık ayında Karadeniz'deki münhasır ekonomik bölgesinden geçen bir boru hattı inşa etmesi için Rusya'ya izin verdi ve Rusya'nın Avrupa pazarlarına erişimi için zincirin eksik halkasını tamamlamış oldu. Bu gelişmenin acısı muhtemelen Avrupa Birliği'nin desteklediği Nabucco projesinden çıkacak.

Güney Akım boru hattı Karadeniz ve Türkiye karasularından geçerek Avrupa'ya yılda 63 milyar metreküp Rus doğalgazı taşıyacak biçimde projelendirildi. Bu miktar Avrupa'nın yıllık gaz tüketiminin yaklaşık yüzde 15'ini karşılıyor.

NABUCCO'YA DESTEK ZAYIFLIYORGüney Akımın beklentileri güçlenirken Nabucco'nun desteği ise zayıflıyor.

Hazar ve Ortadoğu gazını Avrupa'ya ulaştırmayı planlayan Nabucco'ya gelen eleştiriler, 12 milyar dolarlık maliyetin çok yükseldiği ve bu kadar büyük bir hattı Rus gazı olmadan doldurmanın zorluğunda toplanıyor.

Sonuç olarak, AB'de ve projenin bazı büyük ortaklarında bazı tavır değişiklikleri görülmeye başlandı.

Avrupa Birliği'nin enerjiden sorumlu Komisyon üyesi Günther Öttinger 2011 sonunda Reuters ile yaptığı söyleşide, Nabucco'nun devam edeceğine güven duyup duymadığı sorusuna, sadece Güney Koridoru'nun açılacağından emin olduğunu söylemekle yetindi.

Öttinger, "Güney Koridoru'nun açılacağından eminim ancak önemli olan Şah Deniz konsorsiyumunun gazı kime satacakları konusunda vereceği karar" dedi.

Bazı RWE ve OMV kaynakları da, Nabucco'nun bundan sonra en başta düşünüldüğü biçimde geçekleştirilemeyeceği izleniminde olduklarını söylediler.

Bir RWE kaynağı, "Gelecekteki gaz ihtiyacımızı karşılamak için giderek daha pahalı olan Nabucco'dan ziyade, daha ucuz seçenekler arıyoruz. Nabucco için şimdiye kadar fazla para harcamadığımız için (bu projeden) çıkmak da zor olmaz" dedi.

PROJELER BİRLEŞTİRİLEBİLİR Mİ?Azerbaycan'ın üç projeden birini seçmesi yerine Avrupa'ya gaz sevkinin halen mevcut ve yapılacak olan boru hatlarıyla bir bölgesel altyapı sistemi yoluyla sağlanması daha olası görülüyor.

Konsorsiyum, "Şah Deniz proje ekibi, olası bir dördüncü ihraç seçeneğini değerlendiriyor: Burada güneydoğu Avrupa gaz pazarlarına bölgede mevcut ve yeni yapılacak interkoneksiyon altyapısı ile sevki düşünülüyor" demişti.

Her seçeneğin iyi ve kötü yanları olduğu dikkate alınırsa, analistlerin tek işler çözümün projelerin birleştirilmesi olacağı görüşü anlaşılır oluyor.

Enerji danışma şirketi JBC Energy, "Tek bir güzergah seçileceğine projelerin birleştirildiğini görmemiz mümkün "dedi. TAP, birleşme görüşmelerine hazır olduğunu açıklamıştı.

Bu durumda Nabucco'nun küçültülerek diğer projelerle birleştirilmesi ve böylece Türkiye'nin merkezinde olacağı kompleks bir Güney Koridoru boru hatları sistemi yaratılması mümkün.

AB kaynakları, Nabucco projesini resmi olarak iptal etme mahcubiyetini yaşamadan bunun yerine Avrupa'ya kaynak çeşitliliği sağlayacak tutarlı bir Güney Koridoru sunacağı için Avrupa Komisyonu'nun da bu yolu tercih edeceğini söylediler.